Webhocam

Her taraftar, transfer dönemini iple çeker. Tuttuğu takıma yeni ve özellikle yıldız futbolcuların katılması onları heyecanlandıran unsurlardan biridir. Futbol kulüplerinin gelirlerinden bahsettik ancak giderlere bakacak olursak en büyük harcamalar yine transfer dönemlerinde yapılıyor.  Özellikle son yıllarda, artık futbolcular için devasa ücretlerin ödendiğine şahit oluyoruz. Son olarak 2021 yılında farklı ülkelerden tüm takımlar, 4.86 milyar dolarlık bir transfer harcaması yaptı. Bu 2020 yılında 5.63 milyar dolar, 2019’da ise 7.35 milyar dolardı. Pandeminin kulüp ekonomilerini etkilemesiyle toplam harcama tutarlarının azaldığını görsek bile, hala çok büyük bir havuzdan bahsediyoruz.

Tabii ki transfer denilince akla ilk gelen platform ise 'Transfermarkt' oluyor. Transfermarkt aracılığı ile takımların ve futbolcuların istatistiklerine, form durumlarına ve transfer harcamalarına ulaşabiliyoruz. Bugün bizim ele alacağımız konu ise, Transfermarkt’ta yer alan futbolcu piyasa değerlerinin hangi kriterlere göre hesaplandığı. 

Futbolcular, bir takımla anlaştığında işi resmiyete dökmek adına sözleşme imzalarlar. Bu sözleşmede futbolcunun o takımda ne kadar kalacağı yani sözleşme süresi de yer alır. Eğer futbolcu, sözleşme süresi devam ederken başka bir takıma gitmek isterse, gitmek istediği takımın şu anki takımına bir tazminat ödemesi gerekir. İşte bu tazminat tutarına bonservis bedeli diyoruz. Bonservis bedeli, futbolcunun sözleşmesinde yer alan serbest kalma ücreti ya da takımların arasındaki anlaşmaya göre değişiklik gösterebilir.

Piyasa değeri ise oyuncuların dönemsel performasına ve çeşitli etmenlere bağlı olarak değişen tahmini bonservis bedelleridir. Resmi nitelikte olmayan piyasa değerleri, o dönemin transfer için harcanan paraya, takım bütçelerine, ülkere ve futbolcunun özelliklerine göre değişiklik gösterebilir. 

Öncelikle Transfermarkt'ın her ne kadar transfer denilince akla gelen ilk platform olsa bile resmi bir nitelik taşımadığını belirtelim. Yani futbolcuların piyasa değerleri, tahmin üzerine hesaplanıyor. Ancak spor - ekonomi araştırmacılarının daha önce yaptığı ölçümlemelere göre, Transfermarkt, oyuncuların piyasa değerlerini belirleme konusunda resmi bonservis bedelleri de düşünüldüğü zaman epey başarılı. Peki bunu nasıl yapıyorlar?

İlk olarak Transfermarkt’ın belirli bir algoritma kulanmadığını söyleyelim. Amaçları, oyuncunun net fiyatını değil, o anki futbol piyasasına göre oyuncunun satışı/transferi olması durumunda o oyuncudan beklenen değeri belirlemek. Bunu yaparken de oyuncu istatistikleri ve son dönem performansı, oyuncunun transfer geçmişi, yer aldığı lig, oyuncu hakkında çıkan haberler ve Transfermarkt topluluğundan yararlanıyorlar.

Oyuncu için daha önce ödenen transfer ücreti ve maaşlar hesaba katılıp, transfer piyasasında başka oyunculara ödenenen ücretler de ele alınıyor ve ortalama bir değer belirleniyor. Bu değerler, her sezon iki defa yeniden güncelleniyor. Sezon devam ederken yeni süre almaya başlayan ve performansını artıran genç oyuncular içinse bu güncelleme yoluna daha sık başvuruluyor. Yani Transfermarkt’ın futbolcuların piyasa değerini belirlerken genç oyuncuların takibine öncelik verdiğini ve onlar için daha sıkı bir çalışma yaptıklarını söyleyebiliriz.

Bu kriterlere ek olarak farklı durumlar da ortaya çıkabiliyor. Kulüp ve oyuncu arasında yapılan resmi sözleşmeye göre farklı piyasa değerleri de oluşabiliyor. Kulübün oyuncu için belirlediği bonservis bedeli, transfer şartları, oyuncunun istekleri, maaş seviyesi, sözleşme opsiyonları gibi durumları örnek olarak verebiliriz. 

Transfermarkt'ın futbolcu piyasa değerlerini neye göre hesapladığını görmüş olduk. Şimdi ödenen bonvervisin yüksekliği ile futbol tarihine geçmiş transferlere bir bakalım ve oyuncuların o dönemki Transfermarkt piyasa değerlerini inceleyelim.