Webhocam

Türkiye'de internet kafelerin ilk açıldığı zamanlarda internet kafe ile PlayStation cafe ayrımı yoktu. Bir dükkanda 6 tane bilgisayar, 4 tane PS (düz PS, yanında sayı falan olmayan) bulunabiliyordu. O dönemlerde bir oyun konsolunun başına oturduğunuzda size "FIFA mı, Japon futbolu mu?" diye sorar, seçtiğiniz oyunun CD'sini verirlerdi. 

Aslında FIFA'nın ilk rakibi Sensible World of Soccer idi. Daha sonra o koltuğa Winnig Eleven geçti. Yıllar içerisinde Winnig Eleven önce Pro Evolution Soccer (PES), sonra da Konami eFootball oldu. Yerinden hiç kımıldamayan FIFA serisi ise geçtiğimiz günlerde pek çok kişiye göre beklenmedik bir şekilde sona çok yaklaştığımızı duyurdu.

1993 yılında EA ve FIFA yetkilileri bir araya geldiğinde 5 yıllık bir işbirliği için anlaşma imzaladılar. Buna göre EA Sports, dünyanın en popüler sporunu sanal dünyada markalaştıracaktı. Hepimizin "Tını geym" diye ezberleyeceği "It's in the game" sloganı duymaya devam edeceğimizi kesinleştiren devam anlaşmaları da 1998, 2006 ve 2013'te gelmişti. 

Olmuş 29 sene, bu saatten sonra neyi anlaşamamışlar derseniz aslında bu sorunun bir noktada ortaya çıkacağı neredeyse kesindi. Çok uzun bir süredir oyuncuların temsil hakları ve markaların değeri konusunda en basit tabiriyle karmakarışık bir durum söz konusu. Genel olarak futbolun oyunları da çok para ediyor ve herkes bunu sonradan fark etti diyebiliriz.

Şu ana kadar FIFA ve EA arasındaki ilişki oldukça mutualist şekilde ilerlemişti. Zaman zaman rakiplerinin gerisinde kalan FIFA serisi, markası ve telif hakları sayesinde en kötü durumda bile zirveye ortak olmuş ve milyonlarca dolar kazanmaya devam etmişti. EA'in neredeyse sonsuz gibi duran kaynakları sayesinde uzun vadede rakipleri ona karşı koyamamıştı. FIFA ise EA'in bu dominasyonunun nedeninin kendi markası olduğunu düşünüyor ve pastadan daha çok pay istiyor.

Son yıllarda pek çok futbolcunun saçlarını garip renklere boyadığını görüyoruz. Bazı futbolcular da oyun kurallarının izin verdiği ölçüde enteresan saçlar ve aksesuarlarla karşımıza çıkıyor. Tabii ki bazı oyuncular için bu yöntem bir kendini ifade etme biçimi ancak çoğu oyuncu için asıl amaç görünüşlerini kolayca ayırt edilebilir hale getirebilmek. Böylece imaj haklarından daha fazla gelir elde etmeyi ya da var olan imaj haklarını açıklanabilir kılmayı amaçlıyorlar.

Günümüz futbolunda maaşlar Football Manager serisindeki gibi belirlenmediği, maaşların bir kısmı imaj hakları kapsamında ödendiği için bu konu oldukça önemli. Bu imaj haklarının üstüne kulüplerin de kendi markaları ve haliyle marka gelirleri var. Federasyonlar da organizasyonlarının marka gelirlerini alıyor. Oyunların pastası büyüdükçe, oyunlar üzerinde herkes daha fazla kontrole sahip olmak istiyor.

FIFA markası, EA Sports'un futbol oyununu oyunseverlerin zihninde farklı bir noktaya taşıdı. Örneğin 2010'ların başında PES serisi genel olarak daha iyi kabul edilmesine rağmen lisanslar ve telifler sayesinde FIFA rekabetin içinde kalmayı başardı, bizdeki futbol jargonuyla ismi bile tepeye oynamaya yetti. Arka planda ise EA Sports, seri için lisans ve teliflere çok büyük paralar döküyordu. 

EA bu ödemeleri yapmak için ya sendikalarla ya da liglerin kendisi ile anlaşma yoluna gidiyordu. Yani tek tek takımların, formaların ve stadyumların haklarını almak yerine doğrudan bir lig ile anlaşıyordu. Bu anlaşmalarda firma, hakların rakipleri tarafından da kullanılmayacağından emin oluyordu. Haliyle Manchester City yerine Man Blue falan görüyorduk.